Marnowanie jedzenia to wyzwanie, które dotyka nie tylko gospodarki, ale także środowiska i społeczeństwa. Co roku na świecie wyrzuca się miliardy ton żywności, a w tym czasie miliony ludzi cierpią z powodu głodu. Problem ten wymaga zrozumienia, edukacji i współpracy na różnych poziomach, od indywidualnych wyborów po zmiany systemowe. W tym artykule przyjrzymy się bliżej skali tego zjawiska oraz prostym sposobom, jak każdy z nas może przyczynić się do zmniejszenia marnotrawstwa żywności.

Skala problemu

Według danych Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO), co roku marnuje się około 1,3 miliarda ton żywności na całym świecie – to około 30% całej produkowanej żywności. Wartość tej straconej żywności szacuje się na bilion dolarów rocznie. W samej Europie średnio wyrzuca się około 100 kg jedzenia na osobę. Marnotrawstwo żywności przyczynia się także do ogromnych strat zasobów, takich jak woda, energia i ziemia wykorzystywana do jej produkcji. 

Wpływ na środowisko

Marnowanie jedzenia ma ogromne konsekwencje dla środowiska. Produkcja żywności generuje znaczące emisje gazów cieplarnianych. Gdyby marnowana żywność była krajem, zajmowałaby trzecie miejsce pod względem emisji CO₂, zaraz po Chinach i Stanach Zjednoczonych. Ponadto wyrzucane jedzenie, które trafia na składowiska, rozkłada się i wydziela metan – gaz cieplarniany znacznie silniejszy od dwutlenku węgla. Zmniejszenie ilości marnowanego jedzenia to jeden ze skuteczniejszych sposobów na ograniczenie globalnych emisji i walkę ze zmianami klimatu.

Dlaczego marnujemy jedzenie?

Istnieje wiele przyczyn marnowania żywności. W gospodarstwach domowych marnujemy jedzenie głównie przez brak planowania zakupów, niewłaściwe przechowywanie oraz mylenie dat „najlepiej spożyć przed” z datą „należy spożyć do.” W sklepach i restauracjach żywność marnuje się z powodu rygorystycznych standardów jakościowych, nadmiaru zamówień oraz trudności w prognozowaniu sprzedaży. W produkcji rolniczej natomiast często zdarza się, że owoce i warzywa są wyrzucane, ponieważ nie spełniają norm wizualnych.

Sposoby na zmniejszenie marnotrawstwa żywności

1. Świadome zakupy i planowanie posiłków

Planowanie posiłków oraz sporządzanie list zakupów to podstawowe kroki, aby uniknąć kupowania nadmiaru jedzenia. Dzięki temu kupujemy tylko to, co rzeczywiście potrzebujemy.

2. Właściwe przechowywanie żywności 

Wiele produktów można przechowywać w odpowiedni sposób, aby wydłużyć ich świeżość. Na przykład warzywa i owoce mogą być przechowywane w odpowiednich strefach lodówki, a niektóre produkty mogą być zamrożone, jeśli nie będziemy ich używać od razu.

3. Zrozumienie etykiet „najlepiej spożyć przed” i „należy spożyć do”  

„Najlepiej spożyć przed” oznacza, że produkt jest najwyższej jakości do wskazanej daty, ale nadal można go bezpiecznie spożyć później. „Należy spożyć do” wskazuje natomiast, do kiedy produkt jest bezpieczny do jedzenia. Świadomość tych różnic pozwala ograniczyć marnowanie jedzenia, które jest nadal bezpieczne.

4. Wspieranie aplikacji zero waste

Na rynku pojawia się coraz więcej aplikacji pomagających ograniczać marnowanie żywności. Przykładem jest aplikacja Ratuj Jedzenie, która pozwala sklepom i restauracjom wystawiać produkty z krótką datą ważności po obniżonych cenach. Dzięki temu klienci mogą kupić jedzenie taniej, a sprzedawcy zmniejszają straty.

5. Tworzenie kreatywnych przepisów z resztek

Zamiast wyrzucać resztki, można wykorzystać je w innych daniach. Na przykład z warzyw pozostałych po obiedzie można zrobić zupę, a lekko dojrzałe owoce nadają się doskonale do koktajli. Warto szukać inspiracji i tworzyć przepisy z produktów, które są bliskie końca świeżości.

Korzyści z ograniczenia marnotrawstwa żywności

Zmniejszenie marnotrawstwa żywności przynosi wiele korzyści. Oprócz oczywistych oszczędności finansowych pomaga to również zmniejszyć ślad węglowy i wpływ na zmiany klimatyczne. Ponadto ograniczenie marnotrawstwa wspiera gospodarki lokalne, pomaga w zaspokajaniu potrzeb żywnościowych osób w trudnej sytuacji i jest zgodne z ideą zrównoważonego rozwoju. Warto podjąć działania, które pomogą nam stać się bardziej świadomymi konsumentami i przyczynią się do ochrony planety.

Podsumowanie

Marnowanie jedzenia to problem globalny, który wymaga lokalnych działań i indywidualnych wyborów. Każdy z nas może przyczynić się do zmniejszenia ilości marnowanej żywności, planując zakupy, przechowując jedzenie w odpowiedni sposób i wspierając inicjatywy zero waste. Wspólnie możemy stworzyć bardziej zrównoważony system, w którym jedzenie, które trafiło na nasze stoły, będzie wykorzystywane w pełni.